Hydrocele of Spermatocele
(zwelling balzak of bijbal)

Over de auteur Garry Pigot

Garry Pigot is een uroloog met meer dan 10 jaar ervaring en meerdere specialisaties. Als medisch directeur van Mansani Kliniek én uroloog bij Amsterdam UMC combineert hij topzorg met persoonlijke aandacht. Hij luistert naar jouw verhaal, denkt mee over de beste oplossing en zet zich in om jou weer te laten genieten van het leven. In zijn vrije tijd is hij het liefst samen met zijn gezin.

Heb je een pijnloze zwelling in je balzak of bijbal? Dan is de kans groot dat het om een hydrocele of spermatocele gaat. Beide zijn goedaardige holtes gevuld met vocht, die  onschuldig zijn, maar soms wél klachten geven.

Op deze pagina lees je wat deze zwellingen precies zijn, wanneer behandeling nodig is en wat je van een eventuele operatie kunt verwachten. 

Wat is een hydrocele of spermatocele?

Een hydrocele of spermatocele is een goedaardige zwelling aan of rond de zaadbal of bijbal. Vaak voelt het als een vergrote of opgezwollen balzak, soms ook als een knobbeltje of verdikking aan de bijbal. Hoewel deze zwellingen meestal geen pijn doen, kunnen ze hinderlijk of cosmetisch storend zijn.

Hydrocele (waterbreuk)

Een hydrocele is een vochtophoping in de balzak, rondom de teelbal. Dit komt vaak voor en wordt ook wel een waterbreuk genoemd. De zwelling kan klein blijven, maar soms wordt de balzak opvallend groter. Dit kan klachten geven bij het zitten, sporten of in strakke kleding. Hydroceles verdwijnen niet vanzelf. De operatieve behandeling heet een Winkelmanplastiek.

Spermatocele

Een spermatocele is een met vocht gevulde holte in of naast de bijbal. Soms zitten hier ook spermacellen in. Je voelt deze zwelling meestal los van de zaadbal. Bij grotere spermatoceles kun je last krijgen van een trekkend gevoel of druk in de balzak.

Belangrijk om te weten: Zowel een hydrocele als een spermatocele is goedaardig en wordt nooit kwaadaardig. Als je weinig klachten hebt, is een operatie niet per se nodig. Bij klachten of als je het als vervelend ervaart, kan een operatie uitkomst bieden.

Hoe ontstaat een hydrocele of spermatocele?

Een hydrocele of spermatocele ontstaat door een ophoping van vocht rond de zaadbal of in de bijbal. Ze veroorzaken vaak een pijnloze zwelling in de balzak en kunnen verschillende oorzaken hebben.

Oorzaak Hydrocele

De zaadballen zijn normaal gesproken omgeven door een vlies met een beetje vocht, zodat ze soepel kunnen bewegen. Bij een hydrocele is er sprake van een abnormale vochtophoping in dat vlies. Dit kan komen door:

• een ontsteking;

• een eerder ongeval;

• een reactie op een goedaardig gezwel;

• of zonder duidelijke oorzaak.

Een hydrocele wordt ook wel een ‘waterbreuk’ genoemd. De zwelling voelt vaak soepel of elastisch aan, maar kan ook groot en gespannen worden. In sommige gevallen groeit een hydrocele uit tot een balzak van wel 10 tot 15 centimeter in doorsnede. We noemen dit ook wel een vergrote balzak of hydrocele teelbal.

Een hydrocele gaat meestal niet vanzelf over. Bij klachten of een sterk vergrote balzak is behandeling nodig.

Oorzaak spermatocele 

Een spermatocele is een met vocht gevulde holte die ontstaat in de bijbal, het orgaantje boven en achter de zaadbal die verantwoordelijk is voor het transport en de rijping van zaadcellen.

De oorzaak is vaak een verstopping of beschadiging van een buisje in de bijbal, bijvoorbeeld:

• na een ontsteking,

• na een ongeval.

Soms zijn er meerdere spermatoceles tegelijk aanwezig. Je voelt ze meestal als een zachte verdikking of knobbeltje bij de bijbal. Bij kleine spermatoceles zijn er vaak geen klachten, maar bij grotere kan het gebied gespannen aanvoelen of hinderlijk worden.

Maak kennis met onze gespecialiseerde urologen:

Garry Pigot

Uroloog

meer informatie

Brunolf Lagerveld

Uroloog

meer informatie

Frederik Oudshoorn

Uroloog

meer informatie

Wanneer is behandeling nodig?

Zowel hydroceles als spermatoceles verdwijnen meestal niet vanzelf, maar veroorzaken ook niet altijd klachten. Als de zwelling klein is en geen pijn doet, is behandeling vaak niet direct nodig.

Een operatie is wél aan te raden in de volgende situaties:

• als de zwelling groter wordt en in de weg zit bij zitten, lopen of sporten;

• als je pijn of een drukkend gevoel ervaart;

• als de zwelling cosmetisch storend is;

• of als je twijfelt over wat de zwelling precies is.

Onze uroloog en specialist op dit gebied, Garry Pigot, geeft meer uitleg in dit filmpje:

Twijfel je of behandeling nodig is? Dan kun je altijd langskomen voor een beoordeling door een van onze urologen. We nemen je klachten serieus en geven eerlijk advies over de opties.

Neem contact op

Hoe verloopt een hydrocele- of spermatocele-operatie?

Als een hydrocele of spermatocele klachten geeft, kan een operatie uitkomst bieden. Deze ingreep wordt bij ons meestal uitgevoerd onder algehele narcose  met een ruggenprik (spinale verdoving) of onder lokale verdoving van de balzak. Je mag dezelfde dag weer naar huis.

Onze uroloog Garry Pigot vertelt hier meer over in dit filmpje:

Hydrocele-operatie (Winkelman plastiek)

Bij deze operatie verwijdert de uroloog het overtollige vocht rondom de zaadbal en voorkomt dat het terugkomt. De stappen:

• Kleine snede in de huid van de balzak, aan de kant van de zwelling

• Het vlies rondom de zaadbal wordt geopend

• Het vocht wordt verwijderd

• Een deel van het vlies wordt weggehaald

• De rest van het vlies wordt naar achteren gevouwen en gehecht

• De zaadbal wordt teruggeplaatst

• De huid wordt gesloten met oplosbare hechtingen

• Na de hechtingen krijg je een suspensoir (steunverband of strakke onderbroek) om de balzak te ondersteunen.

Spermatocele-operatie

Hierbij wordt de met vocht gevulde holte bij de bijbal verwijderd, zonder de zaadleider te beschadigen. De stappen:

• Snede in de balzak aan de kant van de zwelling

• De zaadleider wordt opgezocht en beschermd

• De spermatocele wordt losgemaakt van de bijbal en verwijderd

• Als er meerdere holtes zijn, worden die ook direct verwijderd

• De zaadbal gaat terug op z’n plek

• De huid wordt gesloten met oplosbare hechtingen

• Na de hechtingen krijg je een suspensoir (steunverband of strakke onderbroek) om de balzak te ondersteunen.

De operatie duurt ongeveer 30 minuten.

Mansani Kliniek | Voor Urologie is gewaardeerd op ZorgkaartNederland. Bekijk alle waarderingen of plaats een waardering

Herstel na de operatie

Na de operatie blijf je nog even op de uitslaapkamer en daarna op de afdeling. Zodra de arts heeft gecontroleerd of alles goed is verlopen, mag je naar huis. Zorg dat iemand je ophaalt, want je mag niet zelf rijden.

Thuis herstel je meestal snel. Let op het volgende:

• Neem de eerste 3 tot 5 dagen pijnstillers op vaste momenten, zoals je arts heeft geadviseerd

• Draag de eerste 5 tot 7 dagen strak ondergoed (geen boxershort) voor extra steun

• Douchen mag na een dag, maar houd het kort zodat de wond goed droog blijft

• De eerste 14 dagen mag je niet zwemmen, in bad of naar de sauna

• Vermijd zware inspanning, zoals tillen, lang lopen of fietsen

Het is normaal dat de balzak tijdelijk weer dik wordt. Deze zwelling verdwijnt meestal vanzelf binnen een paar weken.

Complicaties na hydrocele / spermatocele operatie

De operatie voor een hydrocele of spermatocele is relatief eenvoudig, maar zoals bij elke ingreep kunnen er complicaties optreden. Gelukkig is de kans daarop klein.

Mogelijke complicaties zijn:

• Nabloeding
  Binnen een paar uur na de operatie kan er een bloeduitstorting ontstaan, waardoor de balzak dikker wordt. Soms lost dit vanzelf op, maar in sommige gevallen moet het wondgebied opnieuw worden geopend om bloed of stolsels te verwijderen.

• Infectie
  Een infectie ontstaat meestal na een paar dagen. De balzak kan dan rood, warm en pijnlijk aanvoelen. Soms krijg je er ook koorts bij. Een antibioticakuur van ongeveer twee weken is dan nodig.

• Abces
  Een infectie kan zich inkapselen tot een abces (holte met pus). Deze moet soms operatief worden geopend. Dat gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving, maar soms is narcose nodig.

• Terugkerende zwelling (recidief)
  In zeldzame gevallen komt de hydrocele of spermatocele terug. Dit kan enkele maanden na de operatie gebeuren. Als de zwelling opnieuw klachten geeft, kan een tweede operatie nodig zijn.

Alternatieve behandeling

Soms is een operatie niet wenselijk of mogelijk. In dat geval kan een hydrocele ook worden behandeld met aspiratie. Dit is géén operatie, maar een kleinere ingreep waarbij de arts met een naald het vocht uit de zwelling zuigt. Soms wordt daarna een stof ingespoten die ervoor zorgt dat de wanden van de vochtholte aan elkaar plakken, zodat het vocht minder snel terugkomt.

Belangrijk om te weten:

• Deze methode wordt alleen toegepast als een operatie geen optie is.

• De kans dat de hydrocele terugkomt is bij deze behandeling groter.

• Ook is er meer kans op infecties.

Neem contact op met Mansani Kliniek

Heb je last van een hydrocele of spermatocele, of twijfel je of er sprake is van een zwelling aan je balzak of bijbal? Onze gespecialiseerde urologen nemen je klachten serieus en zorgen voor een persoonlijke aanpak met duidelijke uitleg.

Je kunt bij ons terecht voor:

• Een snelle en zorgvuldige diagnose

• Behandeling of operatie door een ervaren uroloog

• Aandacht voor jouw situatie, wensen en herstel

Maak direct een afspraak of neem contact op als je vragen hebt. We helpen je graag verder.

Neem direct contact op